Andrzej Wolski, Krzysztof Kaiser: Wpływ temperatury wody w instalacji ciepłej wody użytkowej na rozwój bakterii Legionella, INSTAL 4/2011.
Czynnikiem dominującym, sprzyjającym rozwojowi i namnażaniu się bakterii Legionella jest temperatura wody w zakresie 20- 48°C. Optymalna dla rozwoju jest temperatura 30- 45°C. Rozwój lub obumieranie populacji bakteryjnych w niezmiennych warunkach środowiskowych następuje w postępie geometrycznym.
Z przedstawionych wykresów wynika, że w instalacji, w której temperatura wody w żadnym jej punkcie nie spada poniżej 49°C, co w rzeczywistości nie jest łatwym do spełnienia zadaniem, rozwój bakterii Legionella jest niemożliwy. Już w temperaturze 55°C następuje kilkuset krotne zmniejszenie liczebności populacji bakterii po czasie 1 h, a w temperaturze 60°C po czasie 1 h następuje dezynfekcja termiczna skażonej wody, która jest jedną z metod dezynfekcji instalacji polegającą na okresowym podnoszeniu temperatury wody. Aby jednak metoda ta była skuteczna wymagane jest osiągnięcie wysokiej temperatury wody w każdym punkcie instalacji. Z uwagi na spadki temperatur w bardziej rozległych instalacjach ciepłej wody, przekraczające nieraz 10°C oraz możliwość istnienia stref o obniżonej cyrkulacji spowodowanych brakiem zrównoważenia instalacji, temperatura zasilania instalacji podczas dezynfekcji termicznej powinna być wysoka. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, instalacja ciepłej wody powinna zapewniać uzyskanie w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60°C.
U naszych zachodnich sąsiadów w szczególnych przypadkach zaleca się wyższe temperatury w punktach czerpalnych np. w szpitalach 60°C, w mleczarniach, pralniach do celów produkcyjnych 75°C. Różnica temperatur pomiędzy instalacją zasilającą, a cyrkulacyjną nie powinna być większa niż 2- 5°C. Według autorów artykułu ważniejsza od różnicy temperatur pomiędzy instalacją zasilającą, a cyrkulacyjną jest jednak wartość temperatury wody powracającej z przewodów cyrkulacyjnych utrzymywana na poziomie uniemożliwiającym rozwój bakterii Legionella, czyli na poziomie min. 50°C, pod warunkiem bardzo dobrego zrównoważenia przepływów cyrkulacyjnych. W przypadku złego zrównoważenia temperatura ta musi być odpowiednio wyższa.
Wg Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, instalacja ciepłej wody powinna umożliwiać przeprowadzanie jej okresowej dezynfekcji termicznej przy temperaturze wody nie niższej niż 70°C. Jednak z Rozporządzenia nie wynika jaki powinien być czas trwania dezynfekcji termicznej i częstotliwość z jaką należałoby ją przeprowadzać.
Załóżmy, że postępowanie dezynfekcyjne jest skuteczne, jeżeli prawdopodobieństwo przeżycia drobnoustrojów w cieczy, w tym przypadku bakterii Legionella w wodzie, jest nie większe jak 1:1 000 000. Redukcja liczebności bakterii Legionella przy ekspozycji na temperaturę 60°C po jednej godzinie znacznie przekracza poziom 1:1 000 000 (10-6). Z uwagi na to, wątpliwe są propozycje prowadzania dezynfekcji termicznej np. przez 24 h. Czas dezynfekcji powinien uwzględniać: inercję temperaturową instalacji podczas jej rozgrzewania, którą można oszacować na podstawie czasu niezbędnego do ustabilizowania się temperatury wody powracającej z instalacji przez przewody cyrkulacyjne, oraz czas niezbędny do przeprowadzenia skutecznej dezynfekcji. Bardzo istotne jest uzyskanie właściwej temperatury wszystkich elementów instalacji, z uwagi na dużą koncentrację bakterii w biofilmie pokrywającym wszystkie powierzchnie wewnętrzne rur, kształtek itp.
